Izba POLMED wraz z instytutem INNOWO po raz kolejny zbadała sektor wyrobów. medycznych w Polsce. Przygotowany raport podkreśla korzyści płynące z wykorzystania cyfrowych wyrobów medycznych w systemie ochrony zdrowia, wskazuje bariery ich upowszechniania i prezentuje najważniejsze rekomendacje do pełnego wykorzystania ich potencjału.
Według szacunków w dziedzinie technologii medycznej w Europejskim Urzędzie Patentowym (EPO) co 30 minut zgłaszany jest jeden patent. W 2023 roku wiodącymi dziedzinami techniki wśród zgłoszeń patentowych do EPO były: komunikacja cyfrowa, technologia komputerowa oraz technologia medyczna.
Rynek o wartości 10 mld zł
Cyfrowe wyroby medyczne to narzędzia, przyrządy, urządzenia, oprogramowanie, materiały lub inne artykuły stosowane u ludzi w celach diagnostycznych lub terapeutycznych, wykorzystujące technologie cyfrowe.
Obecnie na świecie istnieje około 2 miliony różnego rodzaju wyrobów medycznych. Jedna czwarta z nich, czyli około pół miliona, to wyroby cyfrowe i ich udział ciągle rośnie. Cyfrowe wyroby medyczne można podzielić na cztery podstawowe kategorie: cyfrowe wyroby diagnostyczne i monitorujące, cyfrowe wyroby operacyjne, proceduralne i terapeutyczne, cyfrowe wyroby wspierające jakość świadczeń zdrowotnych oraz cyfrowe wyroby medyczne wspierające jakość życia pacjenta.
Wartość rynku cyfrowych wyrobów medycznych w Polsce w 2020 roku wyniosła 10 mld zł, co stanowiło około 4,5 procent łącznych wydatków na zdrowie. Według prognoz wartość tego rynku na świecie będzie rosła o prawie jedną czwartą każdego roku, osiągając prawie 700 mld USD w 2025 roku. Niektóre obszary cyfrowego zdrowia w ostatnich latach rosły nawet w wyższym tempie, na przykład usługi IT w sektorze opieki zdrowotnej w Polsce rosły o 27 procent r/r w okresie 2017-2021.
Obszary zastosowania cyfrowych wyrobów medycznych
Istnieją tysiące różnych cyfrowych wyrobów medycznych, które wspierają uczestników systemu i skracają dystans między personelem medycznym a pacjentami, takie jak na przykład rozwiązania telemedyczne.
Dzięki cyfrowym wyrobom medycznym możemy pozyskiwać informacje zwrotne z wszczepionych urządzeń. Oprogramowania do zaawansowanej analizy danych, zarówno wykrywające dolegliwości, jak i oprogramowania predykcyjne, tworzą wiedzę, a pozyskane w ten sposób dane, przez ich integrację, kreują niezbędne środowisko twórcze dla rozwiązań AI.
Osobiste urządzenia cyfrowe odpowiadają na konkretne potrzeby pacjentów i są stosowane bezpośrednio przez nich. Chociaż dominującym obszarem wykorzystania digitalowych wyrobów jest diagnostyka, szczególnie w zakresie obrazowania, to rozwiązania cyfrowe są doskonałym narzędziem dla lekarzy, także do przeprowadzania zabiegów operacyjnych, w których kluczowa jest ponadprzeciętna precyzja i ograniczona inwazyjność.
Chociaż wyroby medyczne to nie leki, to często farmaceutyki dostarczane są właśnie za ich pośrednictwem.
W związku z korzyściami, które przynosi stosowanie takich wyrobów, większość Polaków jest już otwarta i chętna do wdrożenia innowacyjnych cyfrowych rozwiązań. Według badania Komisji Europejskiej 83 procent Polaków uważa, że cyfryzacja zdrowia jest kwestią istotną lub bardzo istotną.
Natomiast z perspektywy personelu medycznego i managerów, ocena możliwości wdrożenia rozwiązań cyfrowych nie jest tak korzystna. Niespełna co piąty podmiot medyczny ocenia możliwości wykorzystania technologii cyfrowych jako wysokie lub bardzo wysokie. 36 procent podmiotów spodziewa się poprawy efektywności systemu w następstwie cyfryzacji. 40 procent twierdzi, że cyfryzacja jest korzystna ekonomicznie. Według większości ankietowanych (62 procent) cyfryzacja ma korzystny wpływ na satysfakcję personelu medycznego z pracy.
Cyfryzacja polskiej ochrony zdrowia na poziomie centralnym, do tej pory skupiona na usprawnianiu administracji, obecnie powinna w większym stopniu bezpośrednio wspierać procesy diagnostyki, terapii i tworzenia wiedzy, na co wskazują między innymi plany instytucji rządowych.
Polska wyróżnia się na tle innych krajów rozwojem telemedycyny, jesteśmy na trzecim miejscu, wśród krajów OECD, pod względem odsetka dorosłych korzystających ze zdalnych konsultacji medycznych. Jednak być może rozwój tej gałęzi medycyny był po prostu odpowiedzią na zapewnienie odpowiedniego dostępu do świadczeń medycznych przy stosunkowo niskich zasobach finansowych kierowanych na opiekę zdrowotną w połączeniu z wyjątkową sytuacją pandemiczną (dane dotyczą lat 2020, 2021).
Ponad 55 procent podmiotów leczniczych deklaruje obecność rozwiązań IT umożliwiających prowadzenie elektronicznej dokumentacji medycznej. Ponad 40 procent ankietowanych podmiotów posiada repozytorium takiej dokumentacji. Ciągle jednak nasz kraj jest w ogonie krajów UE pod względem liczby cyfrowych urządzeń diagnostycznych per capita.
Legislacja barierą cyfryzacji
Autorzy raportu podkreślają, że w dynamicznie rozwijającym się świecie technologii medycznych niezbędne jest stworzenie jasnych, jednoznacznych i stale aktualizowanych ram prawnych dla cyfryzacji opieki zdrowotnej, ze szczególnym uwzględnieniem obowiązku przestrzegania standardów interoperacyjności – pozwalających na funkcjonowanie wyrobów w pełnej zgodności z innymi produktami lub systemami, które będą istnieć w przyszłości bez ograniczenia dostępu lub możliwości implementacji.
Wskazują, że konieczne jest opracowanie rejestru cyfrowych rozwiązań medycznych w Polsce oraz identyfikacja luk w dostępie do nowych technologii. Aktualna procedura wdrażania innowacji do powszechnego stosowania przez pacjentów wymaga usprawnienia. Brak ram czasowych na każdym etapie rozpatrywania wniosku znacznie wydłuża cały proces i sprawia, że pacjenci latami czekają na wprowadzenie zaawansowanych technologii medycznych, które mogłyby istotnie skrócić ich powrót do zdrowia, życia społecznego i zawodowego.