Na temat zachęcania szpitali do poddania się akredytacji, wyzwań związanych z jakością w placówkach medycznych oraz planów, które Centrum Monitorowania Jakości w Ochronie Zdrowia ma na najbliższy rok, związanych z poprawą jakości i bezpieczeństwa w polskim systemie ochrony zdrowia – mówi Agnieszka Pietraszewska-Macheta, dyrektor CMJ, ekspert Koalicji na rzecz Bezpieczeństwa Szpitali.
Jak przekonać szpitale do poddania się akredytacji oraz wdrożenia standardów zwiększających poziom bezpieczeństwa w szpitalach?
Najprościej poprzez zachęty finansowe, przy tym nie tylko poprzez zwiększenie wartości ryczałtu czy stawki kapitacyjnej, ale również przez budowanie kultury jakości i standaryzowanie procesów, które w ostatecznym rozrachunku pozwalają ograniczyć koszty i tak zorganizować pracę placówki, aby była przyjazna dla personelu medycznego i w konsekwencji dla pacjentów.
Zawsze warto pamiętać, że dobrze zorganizowany zespół, pracujący w przyjaznych warunkach i atmosferze sprzyja stabilności i dobrej komunikacji również z pacjentem.
Standardy akredytacyjne pozwalają na identyfikację zjawisk, których być może bez wskazówek zawartych w standardach nie dostrzeglibyśmy. Jeśli zaczniemy postrzegać standardy akredytacyjne jako narzędzie do przeprowadzenia korzystnych zmian w organizacji, to ostatecznie wszyscy na tym skorzystają.
Jakie są największe wyzwania związane z jakością w polskich placówkach medycznych, które aspekty wypadają najsłabiej? Co stanowi największe wyzwania w monitorowaniu jakości opieki zdrowotnej w Polsce?
Obecnie, najważniejszym wyzwaniem jest wdrożenie aktów wykonawczych do ustawy o jakości i bezpieczeństwie pacjenta. Według mojej wiedzy już w październiku 2023 roku projekty aktów wykonawczych do ustawy w zakresie akredytacji były już gotowe, tymczasem mamy kwiecień 2024 roku, a na stronach Rządowego Centrum Legislacji są 3 projekty odnoszące się do procedury akredytacyjnej, wynagrodzenia wizytatorów, koordynatorów oraz członków Rady Akredytacyjnej, przy tym ostatnie dwa są projektami od 15 lutego 2024 roku i ich konsultacje publiczne dawno już się zakończyły. Jak się okazuje, obecnie wyzwaniem dla jakości jest przygotowanie aktów wykonawczych umożliwiających wdrożenie ustawy o jakości i bezpieczeństwie pacjenta.
Ponadto, ważną kwestią jest przygotowanie standardów akredytacyjnych, które umożliwią składanie wniosków o akredytacje. Ustawa o akredytacji, wobec wejścia w życie ustawy o jakości została uchylona, a tym samym wydane w formie obwieszczenia standardy akredytacyjne przestały obowiązywać. Obecnie, wobec istotnych zmian legislacyjnych należy przygotować nowe standardy, najpewniej na bazie dotychczasowych, jednak nowych, zarówno w sensie formalnym, jak i merytorycznym, uwzględniających zmiany związane z rozwojem systemu opieki zdrowotnej.
Pracodawcy dla Zdrowia na inauguracji Forum dla Jakości i Bezpieczeństwa Pacjenta>>>
To oczywiście podstawowe zagadnienia, jednak w perspektywie długofalowej najważniejszym wyzwaniem dla systemu jakości jest budowanie kultury jakości. To między innymi wyjaśnianie uczestnikom systemu, dlaczego zbieranie informacji o zdarzeniach niepożądanych i ich analiza jest tak ważna w procesie podnoszenia jakości świadczeń w szpitalach i innych placówkach opieki zdrowotnej.
W trakcie różnego rodzaju spotkań, w których mam okazję uczestniczyć, odnoszę wrażenie, że pojęcie „zdarzenie niepożądane” kojarzy się z tylko z odpowiedzialnością karną i napiętnowaniem personelu medycznego. Tymczasem katalog zdarzeń niepożądanych jest szeroki, nie zawsze dotyczy on błędów, a nawet jeśli tak, to ich analiza, nawet w formule anonimowej, ma niezwykły walor umożliwiający identyfikowanie problemów w danym podmiocie i wprowadzanie zmian organizacyjnych pozwalających na ich ograniczanie. To się wiąże z szeroko pojętą poprawą bezpieczeństwa pacjentów w naszych szpitalach. Niestety brak zrozumienia wartości analizowania tych danych powoduje lęk środowiska medycznego i trudności we wdrożeniu rzetelnego systemu ich pozyskiwania. To jest duże wyzwanie i praca wszystkich osób pracujących na rzecz jakości w ochronie zdrowia.
Kiedy można się spodziewać opublikowania ostatecznej wersji aktów wykonawczych do wskaźników jakości w ochronie zdrowia?
Trudno powiedzieć. Pozostaję cały czas w kontakcie z resortem zdrowia, nie mam jednak wpływu na ich przygotowanie i publikację.
Jak poprawić komunikację pomiędzy pacjentami a personelem medycznym w szpitalach, aby zwiększyć satysfakcję ze świadczonych usług?
Najważniejszy jest proces kształcenia i przekazywanie pozytywnych wzorców przez nauczycieli, mentorów i wszystkich osób, które wdrażają nowe osoby w pracę z pacjentami.
Jednym z narzędzi wykorzystywanych przy ocenie procesu komunikacji jest analiza wskaźników konsumenckich, poprzez ankietowanie pacjentów. To jest bardzo ważny sygnał dla zarządzających, jakie problemy występują w tym obszarze. W takiej sytuacji, w ramach anonimowych ankiet, pacjenci mają możliwość wyrażenia swojej opinii o jakości komunikacji z personelem.
Obecnie Centrum Monitorowania Jakości w Ochronie Zdrowia prowadzi pilotaż systemu ankietowania w szpitalach – PASAT IKP, w ramach którego testujemy ankietę przygotowaną przez zespół powołany przez ministra zdrowia. W ramach pilotażu chcielibyśmy wysłuchać opinii szpitali w nim uczestniczących odnośnie przydatności tej ankiety. Zapraszamy wszystkich chętnych do udziału w pilotażu, który jest bezpłatny.
Jakie plany na najbliższy rok ma Centrum Monitorowania Jakości w Ochronie Zdrowia w kontekście poprawy jakości i bezpieczeństwa w polskim systemie ochrony zdrowia?
Oprócz realizacji naszych podstawowych zadań, a więc akredytacji i analizy wskaźników jakości, zamierzamy dodatkowo rozwinąć się także w zakresie szkoleń i edukacji. Chcemy wystąpić z szerszą ofertą dla podmiotów leczniczych po wdrożeniu ustawy o jakości. Do 30 czerwca 2024 roku szpitale i wszystkie inne placówki opieki zdrowotnej są zobowiązane do utworzenia wewnętrznego systemu jakości bezpieczeństwa i chcemy mieć dla nich ofertę edukacyjną w tym zakresie.
Jakość i bezpieczeństwo tematem spotkania z przedstawicielami resortu zdrowia>>>
Chcemy również rozwijać nasze projekty typu PASAT Open i ankietowanie. Tu też wchodzą nowe zobowiązania w związku z wejściem ustawy o jakości i od 1 stycznia wszystkie podmioty lecznicze są zobligowane do prowadzenia ankietyzacji w ramach wewnętrznego systemu monitorowania jakości w placówce medycznej.
Mamy też trochę wyzwań organizacyjnych. Kilka dni temu uruchomiliśmy naszą nową stronę internetową www.cmj.gov.pl, która mam nadzieję, w przyjazny sposób poprowadzi po systemie akredytacji i naszej ofercie. Poza tym przechodzimy całkowicie na system elektronicznej dokumentacji i EZD RP.
Jednym z postulatów Ekspertów Koalicji na rzecz Bezpieczeństwa Szpitali jest wdrożenie elektronicznego rejestru zdarzeń niepożądanych w szpitalach, czy jest to możliwe?
Tak, ale wymaga to wiele pracy i zaangażowania w sferze zmiany mentalności uczestników systemu opieki zdrowotnej po stronie wszystkich osób, którym zależy na jakości w opiece zdrowotnej.
Wewnętrzny system jakości i bezpieczeństwa zawarty w ustawie o jakości to dopiero pierwszy krok, który mam nadzieję, da podmiotom leczniczym impuls do rozpoczęcia analiz w tym zakresie.
Źródło: Koalicja na rzecz Bezpieczeństwa Szpitali