Beata Leszczyńska, prezeska emeis Polska, członkini zarządu Pracodawców dla Zdrowia była moderatorem panelu dyskusyjnego na temat zdrowego starzenia się, który odbył się w ramach Europejskiego Forum Nowych Idei (EFNI).
Zdrowe starzenie to wyzwanie dla współczesnych społeczeństw, dotyczy to także naszego kraju, ponieważ średnia długość życia w zdrowia w Polsce nie jest imponująca, wynosi 61 lat dla mężczyzn i 64 lata dla kobiet, mężczyźni są więc zdrowi krócej niż wynosi ich wiek emerytalny. Ma to wpływ na gospodarkę i finanse, gdyż osoby chorujące wcześniej opuszczają rynek pracy.
– Jest to wyzwanie i problem, dla którego nie ma jednego dobrego rozwiązania, ale wiele dróg, jakimi powinniśmy pójść, często nie są to kosztowne ścieżki – mówiła Urszula Demkow, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia.
Profilaktyka pierwotna – styl życia
Wymieniła profilaktykę pierwotną, obejmującą styl życia, na który składa się sen, dieta, ruch, równowaga, ale także stres, na który wpływa rozpad więzi społecznych i brak wsparcia. Mówiła o niskiej zgłaszalności na badania profilaktyczne i na szczepienia, a także o chorobach neurodegeneracyjnych, w przypadku których istnieją metody zapobiegania. Nie są to metody farmakologiczne, ale polegające na prowadzeniu odpowiedniego trybu życia i dbaniu o więzi społeczne w starszym wieku.
Zbigniew Derdziuk, prezes ZUS, przypomniał, że system emerytalny, który został zmieniony w roku 1999, obecnie polega na tym, że wysokość emerytury zależy od wysokości płaconych składek i od długości lat pracy.
– Chcemy, aby ludzie pracowali dłużej, dlatego prowadzimy także działania dotyczące prewencji chorób oraz rehabilitacji pracowników – mówił.
-Żyjemy dłużej, ale nie zawsze zdrowiej i dotyczy to wszystkich krajów. Zdrowie jest złożonym problemem, nie dotyczy tylko długości życia, ale także kondycji, ale wiemy, co robić, aby ją poprawić. Możemy odpowiednio dostosować miejsca pracy, potrzebujemy profilaktyki, musimy długo pozostać aktywni. W zachowaniu zdrowia pomagają nam też nowe technologie– mówił profesor Anthony D. Woolf, współprzewodniczący Global Alliance for Masculoskeletal Health, który postulował zmianę systemu ochrony zdrowia z zajmującego się głównie leczeniem na skupiony na działaniach profilaktycznych.
Wczesne wykrywanie chorób
Choroby reumatyczne i choroby układu mięśniowo-szkieletowego to główna przyczyna niepełnosprawności. Jednocześnie są to choroby, które, jako niezagrażające bezpośrednio życiu, często bywają niezauważone oraz lekceważone.
-Tymczasem reumatoidalne zapalenie stawów dotyczy jednego procenta populacji dorosłych, na tego typu choroby cierpią także młode osoby, a nawet dzieci. Wcześniejsze ich rozpoznanie oznacza niższe koszty leczenia w późniejszym wieku i lepszy stan zdrowia – mówiła profesor Brygida Kwiatkowska, konsult krajowy w dziedzinie reumatologii, zastępca dyrektora Narodowego Instytutu Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji, która wspomniała też o deklaracji „zdrowy pracownik – bogate państwo” oraz o powołaniu zespołu parlamentarnego ds. chorób reumatycznych.
Pilotaż polegający na wczesnym wykrywaniu chorób stawów, w warunkach ambulatoryjnych, udrożni system i pozwoli na szybsze dotarcie do reumatologa. Jego celem jest remisja – zatrzymanie postępu choroby, a wczesne leczenie jest o wiele skuteczniejsze niż podjęte później. Profesor Kwiatkowska podkreśliła, że istotne jest skrócenie czasu diagnozy.
Na wzrost liczby osób cierpiących na choroby układu mięśniowo-szkieletowego w Europie zwrócił uwagę Zoltan Jakab Regional Vice President AbbVie.
– Mamy coraz nowocześniejsze metody leczenia tych chorób, efekty podejmowanych działań zależą od indywidualnej kondycji pacjenta. Efekty terapii mają znaczenie nie tylko dla indywidualnych pacjentów, ale dla całej społeczności, ponieważ osoby wyleczone pozostają dłużej aktywne i przyczyniają się do zwiększenia przychodów poszczególnych państw – mówił.
Ocena efektywności terapii
Prezes ZUS przytoczył dane, z których wynika, że rocznie wystawianych jest 26 milionów zwolnień chorobowych, dotyczących 270 milionów dni roboczych. Statystyczne zwolnienie trwa 11 dni. Ich koszty pokrywa nie tylko ZUS, ale także przedsiębiorcy, którzy płacą za pierwsze 14 dni chorobowego (w przypadku osób po 50 roku życia) oraz za 33 dni – w przypadku osób do 50. roku życia. Rocznie ZUS wydaje na świadczenia chorobowe 19 mld zł.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie posiada danych dotyczących kosztów zwolnień dotyczących poszczególnych schorzeń. Prezes Derdziuk stwierdził, że warto byłoby przeprowadzić taką analizę, podobnie jak razem z Agencją Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji – ocenę skuteczności i efektywności finansowej poszczególnych terapii.
Minister Demkow podkreśliła, że jako społeczeństwo ponosimy koszty naszego starzenia się. Pierwszym krokiem jest wiedza i spojrzenie na problem nie tylko z jednej strony oraz podkreślanie odpowiedzialności zarówno pacjenta jak i społeczności.
– Potrzebujemy środków i metod mierzenia efektów działań. Ważną rolę odgrywa także przemysł farmaceutyczny, oferujący nowoczesne rozwiązania farmakologiczne, warto je stosować wcześnie, w odpowiednim momencie, aby zapobiegać pogorszeniu stanu zdrowia – mówiła. Wspomniała, że wyzwaniem jest koordynacja i prowadzenie pacjenta przez system ochrony zdrowia, od diagnozy do leczenia szpitalnego, tak, aby redukować koszty.
– Nowe technologie to inwestycja, ale w ostatecznym rozrachunku obniżają one koszty ponoszone przez całą społeczność – dodała.
Zintegrowana opieka nad seniorami
Michał Modro, adwokat, wiceprzewodniczący Rady Polityki Senioralnej, mówił o rekomendacjach WHO w zakresie integracji opieki nad seniorami oraz pomocnej w tym zakresie aplikacji Icope, która pojawiła się 1 października 2024. Jest ona częścią projektu odnoszącego się do wielu aspektów opieki nad seniorami, takimi jak między innymi leczenie schorzeń kręgosłupa czy wsparcie opiekunów.
– Podstawą powinna być opieka nieformalna, pomóc w jej wdrażaniu może tzw. bon senioralny. Wdrażamy projekt szkoły wielopokoleniowej, który również się do tego przysłuży – mówił.
Minister Urszula Demkow mówiła o braku lekarzy geriatrów o koniecznej współpracy międzyresortowej, szczególnie z Ministerstwem Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, o przenoszeniu kompetencji zawodowych i wykorzystaniu osób reprezentujących nowe zawody medyczne, takie jak profilaktyk.
– Przygotowujemy mapę kompetencji, której celem jest przypisanie ich każdej grupie zawodowej tak, aby nie rodziło to konfliktów – mówiła minister Demkow.
Aktywność i odpowiedzialność
Harry Nardis, dyrektor generalny Astellas dla Polski, Czech, Sowach i Ukrainy mówił o wzroście liczby lekarzy rodzinnych i wzmocnienie roli podstawowej opieki zdrowotnej, przy jednoczesnym efektywnym wykorzystaniu drogiego leczenia szpitalnego. Zaltan Jakob wspomniał o poprawie dostępności do placówek medycznych oraz efektywności całego systemu.
Według Michała Modro polityka healthy ageing powinna polegać na edukacji zdrowotnej od najwcześniejszego dzieciństwa, na utrzymywaniu osób dorosłych i starszych jak najdłużej w aktywności zawodowej oraz na zaangażowaniu zespołów wieloprofilowych w opiekę nad seniorami, dotyczy to także opieki farmaceutycznej.
Minister Demkowo podkreśliła jako rekomendację fakt, że każdy jest odpowiedzialny za swoją starość i wpływa swoim trybem życia na to, czy będzie ona zdrowa czy obciążona chorobami.
Profesor Kwiatkowska zaapelowała o większą świadomość chorób układu mięśniowo-szkieletowego i szybszą ich wykrywalność, co utrzyma ludzi dłużej na rynku pracy.
Beata Leszczyńska podsumowując dyskusją, powtórzyła postulat dotyczący tworzenia zespołów interdyscyplinarnych, które miałyby w swojej gestii opiekę nad seniorami.
13 edycja Europejskiego Forum nowych Idei EFNI odbyła się od 16 do 18 października 2024 w Sopocie. Wydarzenie jest organizowane od 2011 roku przez Konfederację Lewiatan przy współudziale Business Europe oraz miasta Sopot. Jest to jedna z największych konferencji w tej części Europy, skupiająca się na globalnych trendach, nowych ideach i przyszłości kontynentu.