Raport Strategy& “Ochrona zdrowia w Polsce – potencjał rozwoju i szanse dla inwestorów” podkreśla, że Polska wydaje o ponad połowę mniej per capita na ochronę zdrowia niż kraje Europy Zachodniej, co stanowi istotne wyzwanie dla systemu opieki zdrowotnej. W dokumencie wskazano na konieczność zwiększenia nakładów finansowych oraz poprawy dostępności do nowoczesnych metod diagnostycznych.
Raport, opracowany przez Strategy&, koncentruje się na obecnym stanie systemu ochrony zdrowia w Polsce oraz wskazuje na obszary, które wymagają pilnych inwestycji i reform. Wynika, z niego, że polski rynek ochrony zdrowia w roku 2023 miał wartość 191 mld zł (z wyłączeniem leków), a średnie wydatki na ochronę zdrowia per capita w Polsce są o 57 procent niższe niż w Europie Zachodniej.
Największy udział w wydatkach na ochronę zdrowia w Polsce dotyczy leczenia szpitalnego (34 procent), tymczasem w Europie Zachodniej taki udział dotyczy leczenia ambulatoryjnego. Ponad 55 procent wydatków na ochronę zdrowia jest przeznaczonych dla osób powyżej 60 lat. Rosnące wskaźniki związane ze starzeniem się społeczeństwa spowodują wzrost zapotrzebowania na usługi ochrony zdrowia, szczególnie w zakresie opieki szpitalnej i ambulatoryjnej w takich obszarach jak onkologia, kardiologia, geriatria, neurologia, okulistyka, ortopedia oraz rehabilitacja i opieka długoterminowa.
Rozwój sektora prywatnego
W 2024 roku planowane nakłady na ochronę zdrowia w Polsce wynoszą 6,2 procent PKB, a do 2027 powinny osiągnąć 7 procent PKB. W latach 2023-2028 przewidywane są wysokie, 8-procentowe stopy wzrostu w latach dla całego rynku ze względu na demografię, epidemiologię i inflację powodującą podwyżki cen usług oraz rosnące koszty pracy. Przewidywane tempo wzrostu jest wyższe dla usług prywatnych niż publicznych, co będzie skutkować zwiększeniem udziału sektora prywatnego w całym rynku.
Według raportu leczenie szpitalne wykazuje wysoką prognozowaną dynamikę wzrostu w związku z planowanym zniesieniem limitów na część świadczeń przez NFZ. Wysokie tempo wzrostu publicznych wydatków przewidywane jest w ambulatoryjnej opiece specjalistycznej w związku ze strategią resortu zdrowia, dotyczącą zwiększenia udziału świadczeń AOS w stosunku do opieki szpitalnej, której filarem ma być podniesienie wycen świadczeń.
Podstawowa opieka zdrowotna w całości realizowana jest w sektorze publicznym. Jej tempo wzrostu prawdopodobnie będzie kształtowało się na poziomie całego rynku głównie za sprawą wzrostu wynagrodzeń oraz poszerzenia kompetencji lekarzy POZ. Natomiast wzrost finansowania w segmencie rehabilitacji jest prognozowany ze względu na wzrastającą świadomość pacjentów oraz profesjonalizację bazy świadczeniodawców. Wzrost wydatków na psychiatrię będzie powodowany rosnącym popytem i wyższą taryfikacją świadczeń.
Ochrona zdrowia nakierowana na wartość
Ochrona zdrowia nakierowana na wartość (VBH) skupia się na maksymalizacji wyniku zdrowotnego, czyli na jakości i efektywności leczenia, a nie na maksymalizacji wyniku ekonomicznego, czyli jak największym zysku finansowym przy jak najmniejszych kosztach.
Ważnym elementem tego podejścia są programy opieki koordynowanej, które podnoszą efektywność leczenia, a zarazem odciążają AOS i szpitalnictwo. W Polsce jest ona realizowana poprzez różne programy, takie jak POZ Plus, Kompleksowa opieka specjalistyczna po zawale mięśnia sercowego (KOS-zawał), Karta diagnostyki i leczenia onkologicznego (Zielona Karta DiLO), Koordynowana opieka nad kobietą w ciąży (KOC).
Ministerstwo Zdrowia opracowuje nową listę kluczowych wskaźników efektywności (KPI) w celu monitorowania jakości świadczeń w placówkach. Oprócz zaangażowania standardowych kanałów do gromadzenia danych, planowane jest wprowadzenie do Internetowego Konta Pacjenta narzędzia służącego do zbierania danych o doświadczeniach pacjentów podczas usługi. Obliczane wskaźniki będą spełniały funkcję informacyjną oraz będą podstawą do premiowania finansowego za dobre wyniki.
-Brakuje nam w systemie danych, a to ważny element układanki. Wyjątkowo mało zbieramy i analizujemy danych oraz wskaźników dotyczących jakości medycznej i obsługowej. Ten niedostatek powoduje, że trudno jest zarządzać systemem i świadczeniodawcami. Większa ilość dostępnych powszechnie danych umożliwiłaby ocenę działania ośrodków medycznych oraz wprowadziła walor ich wzajemnej pozytywnej motywacji i innowacji. Pomogłaby w płaceniu za dostarczone pacjentowi wartości medyczne, skuteczną koordynację czy pozytywne doświadczenia obsługowe. Byłaby to otwarta droga do Value-Based Healthcare. Dzisiaj można powiedzieć, że mamy zawody sportowe, ale bez wyników i bez medali – komentuje na łamach raportu Michał Rybak, wiceprezes zarządu ds. operacyjnych Grupy Lux Med.
Diagnostyka laboratoryjna kluczowa w profilaktyce i leczeniu
Komentarza udzielił także prezes zarządu Diagnostyki, Jakub Swadźba, który podkreślił, że współczesna diagnostyka laboratoryjna ma kluczowe znaczenie w profilaktyce i leczeniu chorób. Świadomość społeczna na ten temat rośnie, a postęp technologiczny umożliwia wykorzystanie coraz wyższej jakości metod diagnostycznych. Prywatne laboratoria oferują innowacyjne rozwiązania, które mogą znacząco wpłynąć na jakość i szybkość diagnozowania.
-Perspektywy rozwojowe dla rynku diagnostyki laboratoryjnej w Polsce są wciąż bardzo obiecujące, do czego przyczynia się rosnąca świadomość społeczna na temat znaczenia diagnostyki w profilaktyce i leczeniu chorób. Towarzyszy jej postęp technologiczny, który umożliwia wyższej jakości metody diagnostyczne i dynamiczny rozwój prywatnych laboratoriów oferujących innowacyjne rozwiązania – mówił Jakub Swadźba.
Jako priorytety w rozwoju diagnostyki laboratoryjnej w Polsce wskazał poprawę dostępności badań laboratoryjnych dla wszystkich grup społecznych, zmianę systemu finansowania, aby zapewnić dostęp do diagnostyki dla szerszej populacji, współpracę między sektorem publicznym a prywatnym w celu efektywnej opieki diagnostycznej a także inwestycje w nowoczesne technologie diagnostyczne oraz szkolenie personelu.
-Prywatni gracze na rynku diagnostyki mogą oferować innowacyjne technologie, elastyczne podejścia do świadczenia usług, a przede wszystkim najwyższą jakość oferowanych usług i wiarygodność dostarczanych wyników. Ich rolą w systemie jest nie tylko uzupełnianie oferty usług diagnostycznych tam, gdzie oferta publicznych placówek jest niewystarczająca, ale poprzez wdrażanie nowych technologii oraz nowych testów diagnostycznych, mogą oni znacząco poprawić jakość i szybkość diagnozowania, co – mam nadzieję – odbije się pozytywnie na zdrowiu oraz długości życia pacjentów – komentuje Jakub Swadźba.
Konsolidacja ważnym elementem rozwoju podmiotów leczniczych
Raport podkreśla, że konsolidacja mniejszych podmiotów jest ważnym elementem strategii wiodących graczy polskiego rynku ochrony zdrowia. Na razie rynek ten wykazuje umiarkowany poziom skonsolidowania, działają na nim mniejsze jednostki, które mają ugruntowaną pozycję i rozwinięte portfolio usług. Stanowią one potencjalne cele przejęcia dla większych sieci.
Konsolidacja jest ważnym elementem strategii rozwoju sieci podmiotów leczniczych, ponieważ dzięki nim mogą poszerzyć swoją działalność o nowe segmenty oraz zwiększyć przychody czy marżowość. Korzystnie przyczynia się także do ogólnego rozwoju sektora, wzrostu wartości rynku i podniesienia poziomu kompleksowości oferty.
Przejmowanie polskich prywatnych podmiotów leczniczych, zarówno tych finansowanych ze środków publicznych, jak i prywatnych, w większości przypadków nie jest ograniczone prawnie, co wpływa na łatwość zawierania transakcji. Polska pozytywnie wyróżnia się pod tym względem szczególnie w stosunku do innych krajów, na przykład Niemiec, gdzie rynek opieki ambulatoryjnej jest znacznie bardziej rozdrobniony i trudny do konsolidacji – popularne są tam indywidualne praktyki lekarskie charakteryzujące się wysoką lojalnością pacjentów.
Szybko rozwijający się polski rynek ochrony zdrowia przyciąga coraz więcej inwestorów, jednak staje przed wyzwaniem braków kadrowych i rosnących kosztów działalności podmiotów leczniczych.
Źródło: strategy& Part of the PwC network