6 września 2023 wejdzie w życie nowelizacja ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, która wprowadza nowy model pozasądowego rekompensowania szkód doznanych przez pacjentów w wyniku zaistnienia zdarzeń medycznych. Ustawa powołuje także pełnomocnika do spraw pacjenta w podmiocie udzielającym świadczeń zdrowotnych.
Ustawa określa zasady, wysokość oraz tryb przyznawania świadczenia kompensacyjnego w przypadku zdarzeń medycznych. Zawiera regulacje, które będą miały zastosowanie do zdarzeń medycznych zaistniałych w trakcie udzielania lub w efekcie udzielenia bądź zaniechania udzielenia świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz wysokość świadczenia kompensacyjnego z tytułu jednego zdarzenia medycznego.
Wysokość świadczenia kompensacyjnego
Będzie ona wynosiła w przypadku zakażenia biologicznym czynnikiem chorobotwórczym – od 2000 zł do 200 000 zł, w przypadku uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia – od 2000 zł do 200 000 zł, natomiast w przypadku śmierci pacjenta – od 20 000 zł do 100 000 zł.
Wniosek o uruchomienie postępowania w sprawie świadczenia kompensacyjnego może być złożony w terminie roku od dnia, w którym wnioskodawca dowiedział się o zakażeniu biologicznym czynnikiem chorobotwórczym, uszkodzeniu ciała lub rozstroju zdrowia albo śmierci pacjenta, jednakże termin ten nie będzie mógł być dłuższy niż 3 lata od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie.
Opłata za złożenie wniosku o przyznanie świadczenia kompensacyjnego wyniesie 300 zł.
Postępowanie w sprawie świadczenia kompensacyjnego nie będzie wszczynane, a wszczęte zostanie umarzone, w przypadku gdy w związku z tym zdarzeniem medycznym prawomocnie osądzono sprawę o odszkodowanie, rentę lub zadośćuczynienie, toczy się postępowanie cywilne w sprawie o odszkodowanie, rentę lub zadośćuczynienie, wnioskodawca uzyskał odszkodowanie, rentę lub zadośćuczynienie od osoby odpowiedzialnej za szkodę, w tym z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej albo sąd orzekł na rzecz wnioskodawcy obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę albo nawiązkę.
Nowe zadania Rzecznika Praw Pacjenta
Ustawa przewiduje powstanie przy Rzeczniku Praw Pacjenta Zespołu do spraw Świadczeń z Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych, który będzie wydawał opinie w w przedmiocie wystąpienia zdarzenia medycznego i jego skutków. W skład zespołu będzie wchodziło co najmniej 20 członków, powoływanych przez Rzecznika, w tym co najmniej 15 członków wykonujących zawód lekarza.
Decyzję administracyjną w sprawie przyznania świadczenia kompensacyjnego i ustalenia jego wysokości albo odmowy przyznania świadczenia kompensacyjnego będzie wydawał Rzecznik Praw Pacjenta, po uzyskaniu opinii Zespołu do spraw Świadczeń z Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych.
Zgodnie z przepisami ustawy Rzecznik Praw Pacjenta będzie miał obowiązek informowania podmiotu wykonującego działalność leczniczą (z którego działalnością wiąże się wniosek), o wypłacie świadczenia kompensacyjnego. Podmiot ten dokona analizy przyczyn źródłowych zdarzenia medycznego oraz sformułuje i wdroży zalecenia podjęcia działań na rzecz poprawy jakości i bezpieczeństwa udzielanych świadczeń opieki zdrowotnej, które mają zapobiegać takim zdarzeniom.
Od decyzji Rzecznika, w sprawie świadczenia kompensacyjnego będzie przysługiwało wnioskodawcy odwołanie (podlegając opłacie 200 zł) do Komisji Odwoławczej do spraw Świadczeń z Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych, działającej przy Rzeczniku Praw Pacjenta.
Fundusz Kompensacyjny Zdarzeń Medycznych zostanie utworzony jako państwowy fundusz celowy, a jego dysponentem będzie Rzecznik Praw Pacjenta. Źródłem przychodów funduszu będą – odpis w wysokości do 0,04% planowanych należnych przychodów z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne, opłaty za złożenie wniosku oraz za złożenie odwołania, odsetki od zgromadzonych środków.
Ustawa przewiduje możliwość utworzenia przez kierownika podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych stanowiska pełnomocnika do spraw praw pacjenta, do którego zadań będzie należało wspieranie podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych w realizacji obowiązku przestrzeganie praw pacjenta między innymi poprzez udział w rozpatrywaniu skarg pacjentów, analizę stwierdzonych nieprawidłowości dotyczących realizacji praw pacjenta oraz proponowanie kierownikowi podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych działań naprawczych a także prowadzenie szkoleń w tym zakresie dla pracowników.
Ustawa z dnia 16 czerwca 2023 r. o zmianie ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz niektórych innych ustaw została opublikowana w Dzienniku Ustaw RP 22 sierpnia 2023 roku (poz. 1675).