Przygotowanie strategii rozwoju kadr medycznych, zapewnienie pełnej i terminowej realizacji działań przewidzianych w dokumencie strategicznym – Polityka wieloletnia państwa na rzecz pielęgniarstwa i położnictwa w Polsce oraz dokonanie analizy przebiegu rekrutacji na kierunek lekarski – to niektóre z postulatów NIK po kontroli dotyczącej zasobów kadry medycznej w systemie ochrony zdrowia
Najwyższa Izba Kontroli objęła swoimi działaniami Ministerstwo Zdrowia, 28 uczelni wyższych i 31 podmiotów leczniczych. Wykorzystano też wyniki kontroli rozpoznawczej w Szpitalu Grochowskim w Warszawie oraz problemowej przeprowadzonej w Centrum Kształcenia Podyplomowego Pielęgniarek i Położnych.
Kontrola wykazała, że zbyt duże braki wśród kadry medycznej nie zaspokajały potrzeb podmiotów leczniczych i pacjentów, a Minister Zdrowia działał doraźnie i nie zapewnił właściwego planowania i rozwoju kadr medycznych. Brakowało długookresowej strategii określającej między innymi liczbę potrzebnych lekarzy i pielęgniarek, nie stworzono narzędzia analitycznego umożliwiającego szacowanie potrzeb kadrowych, nie zadbano o pełne dane dotyczące osób wykonujących zawody medyczne, zbyt długo trwały także prace legislacyjne w Ministerstwie Zdrowia. Mimo, że rząd przygotował dokument Polityka Wieloletnia Państwa na Rzecz Pielęgniarstwa i Położnictwa w Polsce to niektóre zadania z niego wynikające nie były realizowane zgodnie z zaplanowanym harmonogramem.
NIK zwróciła uwagę na szereg problemów dotyczących zatrudniania kadr medycznych. Jednym z nich jest brak oceny stosowania minimalnych norm zatrudnienia pielęgniarek i położnych z wykorzystaniem metodologii określonej w ustawie o działalności leczniczej. Minister Zdrowia swoją ocenę opierał wyłącznie na wynikach kontroli przeprowadzanych przez terenowe wydziały kontroli NFZ, wojewodów oraz konsultantów wojewódzkich, nie uzyskując odpowiednich danych od podmiotów leczniczych.
Brakowało kompleksowej analizy procesu realizacji stażu podyplomowego przeprowadzanego na podstawie zbiorczych wyników ankiet i ocen stażu podyplomowego przekazywanych przez Okręgowe Izby Lekarskie. Zbyt długo trwało wydawanie przez resort zdrowia decyzji administracyjnych w sprawach dotyczących udzielania zgody na wykonywanie zawodu lekarza, lekarza dentysty lub zawodu pielęgniarki i położnej w trybie tzw. procedury uproszczonej.
Najwyższa Izba Kontroli postuluje dokonanie przez Ministra Zdrowia we współpracy z Ministrem Edukacji i Nauki, analizy przebiegu rekrutacji na kierunek lekarski i rozważenie wprowadzenia rozwiązań, które usprawniłyby ten proces, na przykład za pomocą specjalnie do tego celu przygotowanej aplikacji, umożliwiającej tworzenie wspólnej listy osób przyjętych na poszczególne uczelnie z uwzględnieniem preferencji kandydatów.
Skuteczne mogłoby także być przeprowadzenie analizy przebiegu dotychczasowych postępowań kwalifikacyjnych na specjalizację w trybie rezydenckim i wprowadzenie rozwiązań zwiększających efektywność prowadzonego naboru.
Według NIK pozytywne byłoby także wydawanie rozporządzeń w sprawie limitów przyjęć na studia na kierunkach lekarskim i lekarsko-dentystycznym przed rozpoczęciem procesu rekrutacji przez uczelnie medyczne, przygotowanie, we współpracy z samorządami zawodowymi, skutecznych rozwiązań w zakresie poświadczania dopełnienia obowiązku doskonalenia zawodowego pielęgniarek, położnych, lekarzy i lekarzy dentystów, a także przeprowadzenie kompleksowej analizy procesu realizacji stażu podyplomowego na podstawie zbiorczych wyników ankiet i ocen stażu podyplomowego przekazanych przez Okręgowe Rady Lekarskie.
Najwyższa Izba Kontroli przekazała też do Ministra Zdrowia wnioski dotyczące obowiązującego prawa. Sugerują one wprowadzenie systemu akredytacji organizatorów kształcenia obejmującego wszystkie rodzaje kształcenia podyplomowego pielęgniarek i położnych, przygotowanie projektu zmiany przepisów o konsultantach w ochronie zdrowia, tak aby zmniejszyć liczbę przekazywanych przez konsultantów krajowych opinii i raportów. Według NIK oprócz wprowadzenia zmian legislacyjnych zalecane jest lepsze wykorzystanie materiałów przesyłanych obecnie przez konsultantów.
Postulaty Izby skierowane zostały także do rektorów wyższych uczelni. Dotyczą one wyeliminowania przypadków nieprzestrzegania ustalonych zasad rekrutacji, unormowania liczby godzin zajęć prowadzonych przez nauczycieli akademickich, dla których uczelnia jest podstawowym miejscem pracy, zapewnienia prawidłowego funkcjonowania wszystkich elementów uczelnianych i wydziałowych systemów zarządzania jakością kształcenia a także dokonanie przeglądu umów zawartych z podmiotami leczniczymi o udostępnienie komórek organizacyjnych w celu prowadzenia kształcenia w zawodach medycznych i uzupełnienie ich o postanowienia wymagane przez Ustawę o działalności leczniczej.
Raport NIK – Zasoby kadry medycznej w systemie ochrony zdrowia dostępny jest tutaj>>>