Rok 2023 upłynął pod hasłem jakości w polskim systemie ochrony zdrowia, między innymi uchwalona została Ustawa o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta, zainicjowano debatę publiczną o akredytacji i bezpieczeństwie w polskich placówkach medycznych. Jednak Światowa Organizacja Zdrowia wciąż alarmuje, że co roku z powodu błędów dochodzi do ponad 3 milionów zgonów.
Podczas II edycji certyfikacji „Bezpieczny szpital to bezpieczny pacjent” prawie połowa placówek wskazała, że sprzęt bezpieczny stanowi mniej niż 50 procent całego posiadanego sprzętu, a tylko 27 procent szpitali w Polsce korzysta z rejestru zdarzeń niepożądanych formy elektronicznej. Co czeka system ochrony zdrowia i jakie są najważniejsze wyzwania systemu ochrony zdrowia w 2024 roku?
Wskaźniki jakości opieki zdrowotnej
Ustawa o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta (art. 4) mówi, że jakość w opiece zdrowotnej jest mierzona z wykorzystaniem wskaźników mieszczących się w zakresie trzech obszarów: klinicznego, konsumenckiego oraz zarządczego.
Aspekt kliniczny uwzględnia między innymi doświadczenia w wykonywaniu określonych procedur medycznych, powtórne hospitalizacje z tej samej przyczyny, czy efekty lecznicze. Aspekt konsumencki uwzględnia wyniki badań opinii pacjentów na temat organizacji procesu udzielania świadczeń opieki zdrowotnej, a aspekt zarządczy – wskaźniki odnoszące się do efektywności wykorzystania zasobów oraz wdrożenia systemów zarządzania.
4 września 2023 roku minister zdrowia powołał zespół do opracowania rekomendacji w zakresie wskaźników jakości opieki zdrowotnej.
Błędy w podawaniu leków
Do poprawy bezpieczeństwa i jakości w Polskich szpitalach może się przyczynić nie tylko Ustawa o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta, czy wskaźniki jakości opieki zdrowotnej. Bardzo duży wpływ ma również właściwe podawanie leków. Błędy w stosowaniu leków w Unii Europejskiej odpowiadają za 163 tysiące zgonów rocznie. Niebezpieczne praktyki i szkody związane z lekami stanowią 50 procent wszystkich możliwych do uniknięcia szkód w opiece medycznej na całym świecie. Chcąc przeciwdziałać błędom w podawaniu i stosowania leków, konieczne jest opracowanie i wdrożenie odpowiednich standardów i rekomendacji.
W ramach Koalicji na rzecz Bezpieczeństwa Szpitali powstała grupa robocza ds. zarządzania przepływem produktów medycznych w szpitalach. Eksperci opracują rekomendacje w zakresie stosowania dobrych praktyk wypracowanych przez radę ds. interoperacyjności, a także będą promować dobre praktyki w zakresie zarządzania przepływem produktów medycznych w szpitalach.
Elektroniczny rejestr zdarzeń niepożądanych
Najnowsze dane z II edycji raportu „Bezpieczny Szpital to Bezpieczny Pacjent” wskazują, że tylko 27 procent szpitali w Polsce korzysta z rejestru zdarzeń niepożądanych w formie elektronicznej. W porównaniu do I edycji raportu to wzrost zaledwie o 3 procent.
Dlaczego prowadzenie rejestru zdarzeń niepożądanych jest tak ważne? Światowa Organizacja Zdrowia alarmuje, że zdarzenia niepożądane stanowią obecnie jedną z dziesięciu głównych przyczyn zgonów i niepełnosprawności na świecie. Statystyki jasno wskazują, że problem jest ogromny, a życie i zdrowie zarówno personelu medycznego i pacjentów jest zagrożone.
Przy zdarzeniach niepożądanych nie można pominąć zranień i zakłóć, błędów w podawaniu leków, zakażeń i infekcji oraz upadków pacjentów. Odpowiednie raportowanie, analiza i wyciąganie wniosków jest niezbędne dla poprawnego i bezpiecznego funkcjonowania placówek medycznych.
-Koalicja na rzecz Bezpieczeństwa Szpitali stale apeluje o wprowadzenie w Polsce elektronicznego rejestru zdarzeń niepożądanych, dla bezpieczeństwa zarówno personelu medycznego i pacjentów jest to kluczowe rozwiązanie, które pozwoli w szybki sposób raportować wszelkie zdarzenia oraz wyciągać wnioski niezbędne dla bezpiecznego funkcjonowania placówek medycznych w Polsce – podkreśla mgr Maciej Latos, ekspert Koalicji na rzecz Bezpieczeństwa Szpitali, prezes Polskiego Towarzystwa Pielęgniarstwa Infuzyjnego.
Czas kluczowy przy zgłaszaniu zdarzeń
Polska może w tym zakresie wziąć przykład z sąsiednich krajów, gdzie rejestry zdarzeń elektronicznych to standard, mowa tu o takich państwach jak Dania, Niemcy czy Austria.
W przypadku zgłaszania zdarzeń niepożądanych bardzo ważny jest czas, w którym zbierane są dane, i następnie ich szybka analiza. Elektroniczna forma rejestru usprawni zgłaszanie i odpowiednie raportowanie wszelkich zdarzeń i umożliwi ich łatwe przechowywanie oraz dostępność. Aby zapobiegać zdarzeniom niepożądanym, konieczne są również odpowiednie standardy i procedury szpitalne, stosowanie bezpiecznego sprzętu oraz regularne szkolenia personelu medycznego.
Koalicja na rzecz Bezpieczeństwa Szpitali została zawiązana w 2021 roku, a głównym jej celem jest zwiększanie bezpieczeństwa pracowników ochrony zdrowia w miejscu pracy, między innymi poprzez promowanie i zachęcanie szpitali do korzystania z bezpiecznego sprzętu medycznego.
Głównym projektem Koalicji jest program „Bezpieczny szpital to bezpieczny pacjent”, do którego przyłączają się placówki medyczne, przestrzegające zawartych w niej zaleceń.