Elastyczność na rynku pracy przestała być jedynie trendem, stała się koniecznością. Jej rozwój w Polsce wymaga jednak większej dojrzałości ze strony firm oraz bardziej przewidywalnych warunków prawnopodatkowych – wynika z trzeciej edycji raportu „GIGbarometr 2025. Barometr elastyczności rynku pracy w Polsce”, opracowanego przez GIGLIKE przy współpracy z EY Polska.
Raport pokazuje, że rok 2025 przynosi wyzwania dotyczące rynku pracy, takie jak utrzymująca się presja inflacyjna, niepewność legislacyjna oraz napięcia geopolityczne wpływające na globalne łańcuchy dostaw i inwestycje.
Poza tym w Polsce aktualne są oczekiwania w obszarze reform systemu podatkowego i nadzoru nad rynkiem pracy, co budzi ostrożność wśród pracodawców i niezależnych specjalistów. Sprzyja to elastyczności zatrudnienia, gdyż nie tylko pozwala zaadaptować się odpowiednio do warunków, lecz staje się ważnym czynnikiem przetrwania i rozwoju.
Twórcy trzeciej edycji badania po raz kolejny przyjrzeli się elastyczności rynku pracy w Polsce z trzech uzupełniających się perspektyw: otoczenia, firmy oraz ludzi, którzy ten rynek tworzą. Wnioski wskazują, że mimo niewielkiego spadku łącznego wskaźnika GIGbarometru (4,8 vs. 5,1 w 2024 roku) elastyczne formy współpracy pozostają trwałym elementem polskiego rynku pracy.
Bariery w elastyczności zatrudniania
W przypadku otoczenia wskaźnik wyniósł 4,9, co jest interpretowane jako stabilizacja z lekkim spadkiem nastrojów. Ponad 46 procent firm uważa, że znaczenie elastyczności nie zmieni się w nadchodzącym roku, to wzrost o 5 pp. r/r. Jednak coraz więcej organizacji (zwłaszcza małych) dostrzega bariery w otoczeniu, takie jak niestabilność ekonomiczna, brak przejrzystości podatkowej czy rosnące koszty pracy.
Jedna czwarta respondentów wskazała, że elastyczność wzrośnie (nieznacznie lub w zdecydowanym zakresie), przy czym im większa firma, tym wyższy jest przewidywany wskaźnik uelastycznienia. Natomiast 30 procent badanych przedsiębiorstw ocenia, że poziom elastyczności zdecydowanie lub jedynie w niewielkim stopniu spadnie.
Nowością tegorocznej edycji jest ocena wpływu sztucznej inteligencji – większość przedsiębiorstw jeszcze nie dostrzega jej znaczącego wpływu na rynek, ale duże organizacje zaczynają widzieć jej potencjał.
Perspektywa firmy dała wskaźnik w wysokości 1,9, czyli najniższy i jednocześnie największy spadek spośród trzech perspektyw. Pokazuje to, że firmy wykazują ostrożność, a spadek względem roku ubiegłego (2,6) dowodzi, że mimo świadomości korzyści płynących z elastyczności część organizacji wycofuje się z rozbudowanych modeli współpracy B2B.
Głównymi przyczynami jest tutaj niepewność prawna, obawy przed działaniami Państwowej Inspekcji Pracy (PIP) oraz reakcja na spowolnienie gospodarcze. Przedsiębiorstwa częściej podejmują decyzje o formie współpracy, opierając się na preferencjach kandydatów, a nie na strategii, co może świadczyć o braku długofalowej polityki.
Coraz mniej firm korzysta z elastycznych form współpracy
Elastyczność doceniania jest szczególnie przez małe firmy. Największą różnicą w tym wymiarze w porównaniu z poprzednim rokiem jest spadek udziału elastycznych form zatrudnienia w firmach, szczególnie w dużych, a w nieco mniejszym stopniu w średnich. Średnio 19 procent ankietowanych przedsiębiorstw wskazuje, że korzysta z elastycznych form współpracy, podczas gdy w 2024 roku odsetek ten wynosił 26,2 procent, a w 2023 roku – 22 procent.
Najwyższy wskaźnik – 7,5 dotyczy ludzi, co pokazuje, że firmy nadal są zadowolone ze współpracy z GIGerami, choć oczekiwania tych ostatnich rosną. Kluczowe są warunki finansowe (64 procent), elastyczność (56 procent) i stabilność dochodów (48 procent).
Niezależni specjaliści oczekują nie tylko autonomii, lecz także przewidywalności i zabezpieczeń – stąd rosnące znaczenie benefitów takich jak opieka zdrowotna czy ubezpieczenia. Firmy, które odpowiadają na te potrzeby, zyskują lojalność i dostęp do wysokiej klasy talentów.
Raport pokazuje, że rynek pracy wchodzi w fazę, w której o sukcesie decyduje zdolność łączenia niezależności z odpowiedzialnością – po obu stronach relacji.
GIGbarometr to badanie, które powstało z potrzeby lepszego zrozumienia, jak elastyczność funkcjonuje w praktyce – w firmach, wśród niezależnych profesjonalistów i w kontekście rynkowym.
Raport stara się odpowiedzieć na pytania, w jakim stopniu obecna sytuacja gospodarcza sprzyja rozwojowi elastycznego rynku pracy, jaki procent kapitału ludzkiego stanowią elastyczne formy współpracy (B2B, umowy cywilnoprawne) oraz jak oceniany jest poziom zadowolenia ze współpracy z niezależnymi profesjonalistami (B2B).
Raport można pobrać ze strony EY.