Wprawdzie Polska wyróżnia się na tle pozostałych krajów Unii Europejskiej umiarkowanym poziomem absencji chorobowej, ale można wskazać wiele czynników ryzyka zdrowotnego dotyczącego pracowników. Konieczne jest wypracowanie skutecznych narzędzi chroniących zdrowie aktywnych zawodowo. Na ten temat rozmawiali uczestnicy panelu dyskusyjnego, których odbył się podczas Forum Ochrony Zdrowia, będącego częścią XXXIII Forum Ekonomicznego w Karpaczu.
Paneliści starali się znaleźć odpowiedź na pytania – jakie czynniki mają kluczowy wpływ na zdrowie fizyczne i psychiczne pracowników, jakie działania powinni podejmować pracodawcy, aby zmniejszyć ryzyko absencji swoich pracowników oraz jakie narzędzia polityki społecznej będą najbardziej skuteczne w przeciwdziałaniu pogarszaniu się stanu zdrowia społeczeństwa.
Wprowadzeniem do dyskusji była prezentacja raportu SGH na temat sytuacji na rynku pracy i zdrowia społeczeństwa. Z zebranych na potrzeby raportu danych wynika, że mimo iż absencja choroba dotoczyła 23 procent dorosłych, to 37 procent zapytanych deklarowało występowanie problemów zdrowotnych związanych z wykonywaną pracą.
Niezaspokojone potrzeby zdrowotne
Jako czynniki ryzyka dotyczące zdrowia wymieniono między innymi zbyt niskie nakłady na ochronę zdrowia oraz minimalny poziom świadczeń chorobowych. Powoduje on tzw. prezenteizm, czyli zjawisko przychodzenia do pracy podczas choroby, co wpływa na jakość wykonywanych zadań. Problem ten częściowo może rozwiązać spopularyzowana podczas pandemii Covid-19, praca zdalna.
-Wprawdzie Polacy znajdują się na czele wśród mieszkańców UE w kwestii zadowolenia z życia, ale jednocześnie wskazują na niezaspokojone potrzeby w zakresie ochrony zdrowia. Potrzebna jest zatem analiza przyczyn wysokiego ryzyka zdrowotnego pracowników w celu wypracowania skutecznych narzędzi chroniących zdrowie aktywnych zawodowo – wskazała przedstawiająca dane z raportu Małgorzata Lewandowska, profesor w Katedrze Zarządzania Międzynarodowego Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie.
Raport pokazał niewielkie zainteresowanie obywateli podejmowaniem działań prozdrowotnych, na przykład uprawienie sportu i aktywność fizyczną zadeklarowało niecałe 30 procent dorosłych.
Wnioski wynikające z raportu mówią o tym, że państwo zwiększając wydatki na ochronę zdrowia i ułatwiając dostęp do niej, jest kluczowym ogniwem kształtującym warunki sprzyjające dbaniu o zdrowie, co bezpośrednio przekłada się na aktywność zawodową pracowników.
-Wydatki pozwalają nie tylko zaspokoić bieżąco potrzeby zdrowotne, ale także rozwiązywać długoterminowo tzw wielkie wyzwania (grand challengess), związane z krytycznymi zagadnieniami zdrowotnymi i rozwojowymi, w tym starzeniem się populacji i chorobami cywilizacyjnymi – podsumowała profesor Lewandowska.
Ograniczona rola opiekuńcza państwa
-Zbyt mało mówimy o tym, aby szanować pracę, traktować ją jako coś dobrego i nie uważać świadczeń zdrowotnych (zwolnienia) jako źródła dodatkowego zarobku. Może warto byłoby rozważyć rozwiązanie polegające na tym, że pierwsze kilka dni chorobowego nie są płatne. Rola opiekuńcza państwa powinna polegać na ochronie osób, które dotykają ciężkie schorzenia, na przykład nowotworowe, a nie wszystkich korzystających ze zwolnień chorobowych – mówi poseł na Sejm RP Janusz Cieszyński, członek sejmowej komisji zdrowia.
Wskazał też, że pracodawcy powinni otrzymać finansowe zachęty, dzięki którym wprowadzaliby rozwiązania mające na celu dbanie o zdrowie pracowników. W niektórych przypadkach nie jest to możliwe, na przykład publiczne instytucje nie mogą kupić karnetów sportowych dla swoich pracowników. Mówił też o konieczności dyscyplinowania pracowników, którzy nie dbają o zdrowie, do czego można by wykorzystać medycynę pracy.
Według danych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, które przytoczył biorący udział w dyskusji Zbigniew Derdziuk, prezes ZUS, w ciągu roku wydawanych jest prawie 27 milionów decyzji o zwolnieniach chorobowych. W ostatnich latach zauważalny jest wzrost liczby zwolnień przyznawanych z tytułu chorób psychosomatycznych.
-Z puntu widzenia pracodawców najbardziej pasjonujący i wzorcowy jest fundusz wypadkowy, który ma nadwyżkę, co wynika z faktu, że jest to fundusz bodźcujacy, gdyż co roku pracodawca składa deklarację o jego wysokości powiązaną z poziomem wypadków w pracy. W tym przypadku efekty przynosi wieloletnia praca wielu instytucji, która wpłynęła na obniżenie poziomu wypadków. Dotyczy to wielu branż gospodarki, na przykład budownictwa, gdzie wypadków zdarzało się wiele – mówił prezes Derdziuk.
Jeden procent środków w ramach tego funduszu jest przeznaczony na prewencję i pracodawcy mogą o nie aplikować, aby podejmować inicjatywy poprawiające warunki pracy.
-Podobne zachęty można by zastosować w innych zakresach- dodał prezes ZUS.
Troska Grupy Lux Med o pracowników
Prywatne firmy coraz częściej dostrzegają, że zdrowie pracowników jest ważne i zdają sobie sprawę, że bez zdrowego pracownika nie ma zdrowej firmy. Dlatego abonamenty medyczne stały się już oczywistym i najpowszechniejszym benefitem, zapewniającym lepszą dostępność do świadczeń zdrowotnych.
-Wprawdzie jesteśmy na górze wykresu zadowolenia z życia, ale obserwujemy spadek kondycji psychicznej u pracowników. Jako Lux Med oferujemy celowane programy bazujące na bilansach zdrowia poszczególnych grup pracowników, zajęcia fizjoterapeutyczne, konsultacje psychologiczne. Postępy poszczególnych grup pracowników są monitorowane, co pozwala widzieć ich efekty. Promujemy badania profilaktyczne, zdrowe odżywianie, realizujemy akcje takie jak Healthy Cities, w której bierze udział także duża grupa naszych pracowników. Od roku 2023 realizujemy dedykowany program dla pracowników bazujący na kampanii edukacyjnej, obejmujący webinary i filmiki instruktażowe – mówił Maciej Mądrala, przedstawiciel Pracodawców dla Zdrowia, dyrektor szpitali Grupy Lux Med.
Chcąc zapewnić lepszy dostęp do leczenia szpitalnego, Grupa Lux Med wprowadziła dwa lata temu do swojej oferty ubezpieczenie szpitalne, które zyskuje coraz większą popularność, zwłaszcza w firmach, w których kładzie się szczególny nacisk na efektywność pracy.
Maciej Mądrala zwrócił także uwagę na ważną rolę kultury organizacyjnej i środowiska pracy, które wpływają na rozwój zawodowy, zadowolenie i motywację, co przekłada się na efektywność pracowników. Grupa Lux Med regularnie prowadzi badania na temat zadowolenia z pracy, szczególnie pracuje nad obszarami związanymi z wellbeing i work-life balance.
Moderatorem panelu był Andrzej Mądrala wiceprezes Rady Nadzorczej Centrum Medycznego Mavit Sp. z o.o.
XXXIII Forum Ekonomiczne odbywało się od 3 do 5 września 2024 roku w Karpaczu.