Analiza danych Narodowego Funduszu Zdrowia, przedstawiona w raporcie przygotowanym przez Galileo Medical, pokazuje, że w latach 2010-2024 w Polsce zaobserwowano podwojenie liczby pacjentów z ADHD, co stanowi wyzwanie dla systemu ochrony zdrowia. Raport podkreśla rolę wczesnej diagnostyki oraz interwencji.
Autorzy raportu wskazują, że ADHD, czyli zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, jako jedno z najczęstszych zaburzeń neurorozwojowych, diagnozowanych zarówno u dzieci jak i dorosłych, wymaga kompleksowego podejścia systemowego. Tylko przez systematyczne działania mające na celu poprawę dostępności, jakości i równości opieki można zapewnić pacjentom odpowiednią pomoc i wsparcie.
O 100 procent więcej diagnoz w ciągu 15 lat
Systematyczny wzrost liczby pacjentów z rozpoznaniem ADHD dotyczy nie tylko Polski i wynika z lepszego zrozumienia tego zaburzenia, zwiększonej świadomości społecznej oraz poprawy dostępności do specjalistycznej opieki medycznej.
W 2010 roku zarejestrowano w naszym kraju 32 035 pacjentów z AHDH, podczas gdy w 2024 roku liczba ta osiągnęła 64 090 osób, co oznacza wzrost o 100,1 procent w ciągu 15 lat. Do 2017 roku obserwowano stopniowy, ale stały wzrost liczby pacjentów, z 32 035 w 2010 roku do 40 750 w 2017 roku. Następnie nastąpiła względna stabilizacja w latach 2018-2019, z niewielkim spadkiem liczby pacjentów do około 40 600 osób.
Rok 2020 przyniósł znaczący spadek do 34 972 pacjentów, co można wiązać z pandemią Covid-19 i ograniczeniami w dostępie do opieki zdrowotnej. Był to jedyny rok w całym analizowanym okresie, w którym odnotowano spadek względem roku poprzedniego.
Najbardziej spektakularny wzrost nastąpił jednak po 2022 roku. Liczba pacjentów wzrosła z 40 514 w 2022 roku do 47 988 w 2023 roku (+18,5 procent), a następnie do 64 090 w 2024 roku (+33,5 procent). Ten skok w ciągu zaledwie dwóch lat odpowiada za ponad połowę całkowitego wzrostu obserwowanego w 15-letnim okresie.
Diagnozy u dzieci i dorosłych
Dzieci w wieku 0-12 lat stanowią 58,4 procent wszystkich pacjentów (38 676 osób) z ADHD, a młodzież w wieku 13-17 lat – 24,9 procent (16 487 osób). Wynika z tego, że 83,3 procent wszystkich pacjentów z ADHD to osoby poniżej 18 roku życia.
Ta koncentracja w grupach dziecięcych i młodzieżowych jest zgodna z obecną wiedzą medyczną, która wskazuje, że ADHD jest zaburzeniem neurorozwojowym zazwyczaj diagnozowanym w dzieciństwie. Jednakże rosnąca świadomość możliwości występowania ADHD u dorosłych sprawia, że udział pacjentów dorosłych, choć nadal niewielki, ma znaczenie kliniczne.
Grupa wiekowa 18-24 lata obejmuje 4 405 pacjentów (6,7 procent), co może wskazywać na przypadki późniejszej diagnozy lub kontynuacji leczenia rozpoczętego wcześniej. Kolejne grupy wiekowe wykazują systematyczny spadek liczby pacjentów: 25-29 lat (2 011 pacjentów, 3 procent), 30-34 lata (1 567 pacjentów, 2,4 procent), 35-39 lat (1 181 pacjentów, 1,8 procent).
Szczególnie interesujące jest, że nawet w najstarszych grupach wiekowych odnotowuje się obecność pacjentów z ADHD, choć w bardzo małych liczbach. Grupa 40-44 lata liczy 786 pacjentów (1,2 procent), a kolejne grupy wiekowe wykazują dalszy spadek, osiągając minimum w najstarszych kategoriach wiekowych.
Najwięcej diagnoz – w województwie pomorskim
Najwyższy wskaźnik diagnoz ADHD na 100 tysięcy mieszkańców dotyczy województwa pomorskiego – 244,4 pacjentów, na kolejnych miejscach znajdują się – województwo kujawsko pomorskie – 233,5 na 100 tysięcy mieszkańców oraz lubuskie – 232,4 na 100 tysięcy mieszkańców. Wysokie wskaźniki dotyczą także województw – dolnośląskiego, wielkopolskiego i zachodniopomorskiego. Najniższy wskaźnik dotyczy województwa podkarpackiego (102 na 100 tysięcy mieszkańców), małopolskiego (109,8 na 100 tysięcy) oraz świętokrzyskiego (108,8 na 100 tysięcy). Średni wskaźnik krajowy wynosi około 169 pacjentów na 100 tysięcy mieszkańców.
Różnice te mogą wynikać z lepszej dostępności do specjalistycznej opieki zdrowotnej, wyższego poziomu edukacji i dochodów, a także z różnic w podejściu do zdrowia psychicznego w poszczególnych regionach.
Rekomendacje dla polityki zdrowotnej
Raport zawiera także rekomendacje dla polityki zdrowotnej dotyczące wczesnego wykrywania oraz leczenia ADHD, takie jak opracowanie specjalnych programów wyrównujących dostęp do opieki w poszczególnych województwach, edukacja specjalistów psychiatrii dziecięcej i psychologii klinicznej, standaryzacja protokołów diagnostycznych oraz monitoring trendów epidemiologicznych.
Obserwacja obecnej sytuacji sugeruje, że możemy obserwować dalszy wzrost liczby diagnoz w kierunku ADHD oraz wzrost udziału w nich pacjentów dorosłych, ale także rozwój nowych metod leczenia tego zaburzenia.
Cały raport dostępny jest na stronie www.galileomedical.pl