Od 16 do 18 października 2024 odbyło się Europejskie Forum Nowych Idei (EFNI), organizowane przez Konfederację Lewiatan. Przedstawiciele Pracodawców dla Zdrowia uczestniczyli w panelach dyskusyjnych organizowanych w ramach tego wydarzenia, między innymi w panelu dotyczącym strategicznego podejścia do polityki zdrowotnej w Polsce.
Dyskusja na ten temat odbyła się drugiego dnia Forum, a udział w nim wzięły: Anna Rulkiewicz, prezeska Pracodawców dla Zdrowia, prezeska Grupy Lux Med oraz Joanna Miłachowska, prezeska Siemens Healthineers Poland, członkini zarządu Pracodawców dla Zdrowia.
Poza tym uczestnikami panelu byli także: Daniel Rutkowski, prezes Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji, Katarzyna Dubno, dyrektor relacji zewnętrznych, ESG i ekonomiki zdrowia Adamed Pharma S.A., Artur Białkowski, dyrektor zarządzający Medicover oraz Marzena Sygut-Mirek z wydawnictwa Termedia.
Paneliści zgodzili się, że celem polityki zdrowotnej jest takie działanie systemu, aby pacjenci w jak najkrótszym czasie otrzymali skuteczną pomoc medyczną, a w dłuższej perspektywie – budowanie zdrowego społeczeństwa.
Programy profilaktyczne
Służą temu między innymi programy profilaktyczne, o których mówił szef AOTMiT. W sprawie takich działań realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego Agencja wydała od 2009 roku do 2024 roku około 1100 opinii w zakresie programów, dotyczących szczepień, 350 opinii w sprawie programów profilaktyki schorzeń nowotworowych oraz 250 opinii w sprawie dopłaty do świadczeń rehabilitacyjnych. Pozostałe programy dotyczyły świadczeń stomatologicznych, świadczeń okołoporodowych oraz leczenia niepłodności.
Agencja wydaje także rekomendacje do programów polityki zdrowotnej, które służą jako wzorce dla samorządów. Wydano 23 takie rekomendacje, w przypadku stosowania ich przez JST nie jest wymagana ocena, tylko oświadczenie, bez opiniowania Agencji. Prezes Rutkowski nie przytoczył danych dotyczących zgłaszalności do programów, tymczasem jest to kluczowa informacja, która pokazuje, jaka jest skuteczność tego typu działań.
Zapytana o to, jak wbudować profilaktykę w system ochrony zdrowia, Joanna Miłachowska, wyraziła wątpliwość, czy formuła globalnych programów się nie wyczerpała lub czy nie występują zbyt duże bariery w dotarciu do nich.
– Są to zarówno bariery społeczne (ludzie nie lubią się badać) jak i systemowe, gdyż system ochrony zdrowia, nie do końca wspiera sukces programów profilaktycznych, bariery dotyczą także braku kadr medycznych oraz zasobów technologicznych. Nie wspominam o barierze finansowej, gdyż inwestycja w profilaktykę jest już doceniana – mówiła.
Jak zachęcić pacjentów do badań?
W jaki sposób można zmienić tą sytuację?
– Postawić na innowacje technologiczne i organizacyjne i zachęcać pacjentów, którzy muszą się zmierzyć ze strachem przed złym wynikiem oraz przed samym badaniem. Ważna jest edukacja, dlatego cieszą mnie zapowiedzi wprowadzenia edukacji zdrowotnej do szkół – mówiła.
Wspomniała o kwestii dostępności, gdyż nie wszyscy wiedzą o badaniach profilaktycznych, a także o ich organizowaniu w innych miejscach niż przychodnie. Na przykład w Wielkiej Brytanii powstało 170 community diagnostic centres zlokalizowanych w kampusach akademickich i centrach handlowych, które się sprawdzają.
Mówiła też o tym, że profilaktyka powinna być wpleciona w medycynę pracy.
– Każdy pracujący Polak musi iść do lekarza i warto to wykorzystać. Warto także skorzystać z wiedzy pracodawców, którzy mają dostęp do swoich zespołów i informacje na ich temat. W Siemens od roku 2018 zrealizowaliśmy około 20 programów i obserwowaliśmy w miarę postępu czasowego, jak rośnie frekwencja, od 50 procent w przypadku pierwszych programów do 85 procent – w ostatnim czasie – mówiła Joanna Miłachowska i dodała, że powinno się profilaktykę wprowadzić jako coś oczywistego na stałe do systemu ochrony zdrowia.
Pracodawcy i eksperci zdrowia publicznego
Na temat roli pracodawców w działaniach profilaktycznych mówiła także Anna Rulkiewicz. Wiele firm prowadzi takie działania, ale motywującym elementem byłyby na pewno ulgi podatkowe.
– Ważne jest także, aby pracodawcy zatrudniali wykwalifikowane osoby zajmujące się zdrowiem. Samorządowe programy powinny być nakierowane na potrzeby lokalne, do tego potrzebni są fachowcy z tego zakresu, którzy pomogą je zorganizować i badać ich efekty. Ważna jest wiedza i określenie kierunku takich działań. Jestem wrogiem centralizacji, to, co robią samorządy jest dobre, ale działania te powinny być w jakiś sposób koordynowane, aby sensownie wydawać przeznaczone na nie środki – mówiła prezeska Pracodawców dla Zdrowia.
– Profilaktyka w szkołach to dobry pomysł, ale pojawia się pytanie, kto będzie uczył tego przedmiotu. Trzeba także o to zadbać, aby nie utracić tej szansy i nie zmarnować potencjału -dodała.
Na temat roli medycyny pracy i edukacji społecznej mówił także Artur Białkowski, natomiast Katarzyna Dubno wspomniała o polityce lekowej państwa i o jej roli w budowaniu poczucia bezpieczeństwa Polaków.
– Profilaktyka w tym przypadku dotyczy niedopuszczania do braku leków Polsce. W tym celu potrzebne są zachęty dla krajowych producentów – mówiła.
Poruszono także problem starzejącego się społeczeństwa i związanych z tym wyzwań zdrowotnych.
Nowe technologie wsparciem dla opieki zdrowotnej
Prezes AOTMiT mówił o powołaniu przez ministra zdrowia zespołu, którzy przygotuje raport, na którego podstawie powstanie program pilotażowy dotyczący opieki domowej nad pacjentami ze schorzeniami neurodegeneracyjnymi.
W opiece nad takim osobami pomocne mogą być rozwiązania w zakresie nowych technologii.
– Technologie medyczne to istotny element programów profilaktycznych oraz innych działań w ochronie zdrowia. Ważne jest podejście kompleksowe, a nie jednostkowe, aby wspierały one cały system – od rejestracji poprzez badania i diagnozę, do leczenia. Ogólnopolski system informatyczny powinien badać efekty programów profilaktycznych – mówiła Joanna Miłachowska.
Jako przykłady korzyści z nowych technologii wymieniła program przesiewowy w kierunku nowotworów płuc, w ramach którego wykonywane są badania tomografii komputerowej.
– Jest do tego potrzebna baza sprzętowa i dostęp do niej, z czym nie jest akurat problem, gdyż w Polsce jest ich około tysiąca, z tego dwie trzecie to nowe aparaty. Ważne jest jednak to, czy wszystkie z nich spełniają standardy bezpieczeństwa dotyczące dawek, co ma znaczenie przy realizacji różnych programów profilaktycznych. Istotne jest monitorowanie dawki promieniowania w przypadku każdego pacjenta, dlatego potrzebny jest ogólnopolski system – baza programów profilaktycznych – mówiła.
Nowe technologie mogą być także pomocne w przypadku braków kadrowych, na przykład AI wspiera lekarzy w opisie badań obrazowych, przyspieszając ich analizę.
Sektor prywatny – ważny partner systemu ochrony zdrowia
W budowaniu systemów opieki zdrowotnej prywatny sektor może być równorzędnym partnerem.
– Sektor prywatny jest potrzebny i dobrze się rozwija, ale na razie wyłącznie spontanicznie. Nie było dotychczas konkretnych rozmów o tym, co możemy razem zrobić i jak wspierać system. Tymczasem 40 procent wydatków na zdrowie stanowią obecnie wydatki prywatne, w tym wydatki na leki – mówiła Anna Rulkiewicz.
Prezeska Pracodawców dla Zdrowia wspomniała o regularnie poruszanym temacie, jakim są dodatkowe ubezpieczenia zdrowotne oraz konieczność uporządkowania koszyka świadczeń gwarantowanych.
– Chcemy być poważnym partnerem dla systemu i jesteśmy. Prywatne placówki nie wykonują jedynie pewnego zakresu świadczeń, ale także najbardziej skomplikowane procedury. Wprowadzenie dodatkowych ubezpieczeń zdrowotnych zapewniłoby dodatkowe fundusze oraz dawało gwarancję bezpieczeństwa, także pacjentom – mówiła.
Katarzyno Dubno dodała, że sektor prywatny ma wysokie poczucie odpowiedzialności za system, dzięki temu funkcjonuje on w miarę sprawnie. Sektor ten jest także siłą napędową w zakresie innowacji.
Była to 13 edycja EFNI, wydarzenia, które organizowane jest od 2011 roku przez Konfederację Lewiatan przy współudziale Business Europe oraz miasta Sopot. Jest to jedna z największych konferencji w tej części Europy, skupiająca się na globalnych trendach, nowych ideach i przyszłości kontynentu.
Ideą przyświecająca planowaniu pierwszej edycji EFNI było stworzenie platformy wymiany myśli i koncepcji służących polepszeniu środowiska, w którym żyjemy i prowadzimy działalność gospodarczą.
W tegorocznej edycji wystąpienie otwierające wygłosił premier Donald Tusk. Wśród prelegentów byli między innymi – Adam Bodnar, minister sprawiedliwości, Andrzej Domański, minister finansów, Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, ministra rodziny, pracy i polityki społecznej, przewodnicząca Rady Dialogu Społecznego, Krzysztof Gawkowski, wicepremier, minister ds. cyfryzacji, Jakub Jaworowski, minister aktywów państwowych, Izabela Leszczyna, minister zdrowia, Barbara Nowacka, ministra edukacji, Marzena Okła-Drewnowicz, minister ds. polityki senioralnej, Radosław Sikorski, minister spraw zagranicznych, Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, minister funduszy i polityki regionalnej, a także wielu innych przedstawicieli rządu, instytucji państwowych, organizacji polskich i zagranicznych oraz ekspertów.
