Według wstępnych szacunków GUS, wydatki bieżące na ochronę zdrowia w 2023 roku wyniosły 241,6 mld zł i stanowiły 7,1 procent PKB. Były one wyższe niż w 2022 roku o około 45,4 mld zł (w odniesieniu do danych wstępnych za rok 2022, które wyniosły 196,2 mld zł). Wzrost wydatków zaobserwowano w przypadku wydatków publicznych, natomiast spadek dotyczył wydatków prywatnych.
Wydatki publiczne w 2023 roku miały wartość 197,8 mld zł i były o 53,2 mld zł wyższe niż w 2022 roku, a ich udział w PKB wyniósł 5,8 procent.
Natomiast bieżące wydatki prywatne (w tym wydatki gospodarstw domowych) zmniejszyły się o 7,8 mld zł i wyniosły w 2023 roku 43,8 mld zł, mimo zwiększenia bezpośrednich wydatków gospodarstw domowych, które wyniosły 38,6 mld zł, czyli o 1,6 mld (4,4 procent) więcej niż w roku 2022.
GUS wyjaśnia, że informacja o wydatkach ponoszonych na ochronę zdrowia zawiera dane pochodzące z dwóch źródeł, które stanowią wyniki Narodowego Rachunku Zdrowia (NRZ), opracowywane przez Główny Urząd Statystyczny oraz informację o nakładach publicznych na ochronę zdrowia, opracowywaną przez Ministerstwo Zdrowia.
Ze względu na różnice metodologiczne dane te różnią się między sobą. Narodowy Rachunek Zdrowia obejmuje bieżące wydatki na zdrowie, zarówno publiczne, jak i prywatne, natomiast nakłady publiczne na ochronę zdrowia, zgodnie z przepisami ustawy, odnoszą się wyłącznie do środków publicznych i nie ograniczają się jedynie do wydatków bieżących oraz nie obejmują wydatków samorządowych.
Opracowywane informacje są także inaczej wykorzystywane, ponieważ wyniki Narodowego Rachunku Zdrowia służą porównaniom międzynarodowym i umożliwiają opisanie systemu ochrony zdrowia z perspektywy całości poniesionych bieżących wydatków przez różne podmioty, natomiast informacja opracowywana przez Ministerstwo Zdrowia służy monitorowaniu oraz ocenie finansowania ochrony zdrowia ze środków publicznych.
Bez względu na przyjętą metodologię – według Narodowego Rachunku Zdrowia czy zgodnie z przepisami art. 131c ustawy z 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych – w latach 2014-2023 wystąpił znaczący wzrost kwot wydatków na ochronę zdrowia.
Dane za rok 2023 wskazują na osiągnięcie przez nakłady publiczne poziomu 7,05 procent PKB a bieżące wydatki publiczne i prywatne na ochronę zdrowia ujęte w Narodowym Rachunku Zdrowia – poziomu 7,1 procent PKB.
Między rokiem 2014 a 2023 nastąpił wzrost nakładów publicznych na ochronę zdrowia o 153,7 procent. W tym samym okresie bieżące wydatki publiczne i prywatne na ochronę zdrowia, według NRZ, wzrosły o 124,8 procent.
Struktura wydatków ze względu na systemy finansowania
Ze względu na to, że opracowanie wyników NRZ dla 2023 roku jest na etapie wstępnych szacunków, porównanie struktury wydatków podano dla lat 2021–2022. Dla roku 2021 podano dane ostateczne (ogłoszone obwieszczeniem Prezesa GUS) , a dla roku 2022 podano i wykorzystano do porównań dane wstępne, które są jeszcze weryfikowane.
Ze względu na systemy finansowania ochrony zdrowia struktura wydatków w Narodowym Rachunku Zdrowia za 2022 rok zawierała wydatki publiczne, które stanowiły 73,7 procent (w roku 2021 – 72,5 procent wydatków bieżących na ochronę zdrowia), wydatki systemów rządowych i samorządowych – 10,5 procent (w roku 2021 – 15,1 procent) oraz systemy obowiązkowych składkowych ubezpieczeń zdrowotnych – 63,2 procent (w roku 2021 – 57,3 procent).
Wydatki prywatne stanowiły 26,3 procent bieżących wydatków na ochronę zdrowia (w roku 2021 – 27,5 procent), w tym system bezpośrednich wydatków gospodarstw domowych – 18,8 procent wszystkich wydatków bieżących na ochronę zdrowia (w roku 2021 – 19,8 procent).
Struktura wydatków ze względu na funkcje
Na usługi lecznicze w roku 2022 wydano 60,1 procent wydatków bieżących na ochronę zdrowia, w roku 2021 – 56,1 procent. W obrębie tej kwoty na leczenie szpitalne przeznaczono 32,4 procent (w roku 2021 – 30,2 procent), na leczenie ambulatoryjne – 25 procent (w roku 2021 – 24,2 procent), na produkty medyczne, między innymi leki – 19 procent (w roku 2021 – 21 procent), na opiekę długoterminową – 8,1 procent, tyle samo co rok wcześniej, oraz na rehabilitację – 4,7 procent (w roku 2021 – 4,4 procent).
Struktura wydatków ze względu na przychody systemów finansowania
W 2022 roku największy udział w finansowaniu opieki zdrowotnej – 62,1 procent (w roku 2021 – 56,1 procent) miały środki pochodzące z obowiązkowych składek zdrowotnych.
Ponad jedną piątą (21 procent) wydatków na ochronę zdrowia, stanowiły środki przekazywane do systemu opieki zdrowotnej w formie dobrowolnych transferów finansowych, dokonywanych przez gospodarstwa domowe, krajowe jednostki instytucjonalne, przedsiębiorstwa, instytucje niekomercyjne oraz inne przychody krajowe (w roku 2021 było to 21,7 procent).
Natomiast 11,2 procent stanowiły środki alokowane przez instytucje rządowe i samorządowe (w roku 2021 – 16 procent).
Mniejszy udział miała kategoria: dobrowolne przedpłaty – 5,4 procent (w roku 2021 –– 5,8 procent). W tej pozycji uwzględnia się składki na dobrowolne, prywatne ubezpieczenia zdrowotne.
Źródło: GUS